“Ngày
xưa, ở Vàm sông Cần Thơ, nơi giáp giới giữa hai làng Thường Thạnh và Tân An,
tương truyền rằng có một con sấu rất lớn và hung dữ. Khi sấu nổi lên nó to bằng
chiếc xuồng ba lá, dài 5-6 thước, có hai hàng đèn sáng rực trên lưng. Nhiều
người đi qua khúc sông này bằng xuồng, ghe đã bị con sấu nổi lên quật chìm và
cắp đi mất xác.
Điều lạ
là con sấu rất mê xem hát bội. Những lần đình làng tổ chức cúng lễ thượng điền,
hạ điền có mời gánh hát bội về diễn, con sấu đều trườn lên bãi nằm xem. Đám
đông đang xem hát trên sân đình hoảng loạn, bỏ chạy tứ phía. Nhưng thấy con sấu
chẳng làm hại ai, chỉ nổi lên xem hát bội nên người ta quay lại, chẳng còn sợ
hãi nữa. Ông xã trưởng còn sai người làng ném đồ cúng xuống cho sấu ăn. Dân làng
quen dần với việc sấu xem hát bội cúng đình hàng năm.
Chung
quanh sấu coi hát bội cũng có câu chuyện: Năm đó, trong làng có một người lực
điền yêu và làm đám cưới với một cô thôn nữ ở làng bên. Đám rước dâu có hàng
chục xuồng, ghe, có dàn nhạc lễ, trống kèn… vui như ngày hội. Khi đám rước đi
ngang khúc sông nọ, bất thần con sấu nổi lên, nó quật đuôi thật mạnh làm chìm
3-4 chiếc xuồng, ghe. Những người đi trong đám rước ném bỏ lễ vật, cố chèo
chống, bơi lội thoát thân. Khi đã lên được trên bờ, điểm mặt từng người lại thì
thấy mất tích cô dâu. Chú rể đau đớn, vật vã…
Anh ta về
rắp tâm giết cho bằng được con sấu, trả mối hận mất vợ. Anh gom góp hết vốn
liếng, gia sản đi mời cho bằng được 3 gánh hát bội nổi tiếng trong vùng và vận
động trai tráng ở các làng hợp sức với anh.
Đêm đó,
gánh hát bội đầu tiên dựng rạp hát phía trong vàm rạch từ rất sớm. Con sấu nghe
tiếng trống, tiếng đàn, nổi lên bơi vào xem. Khi gánh hát đầu tiên hạ màn, thì
cách đó không xa, đi sâu vào con rạch, gánh hát bội thứ hai bắt đầu khai diễn.
Trong khi đó, hàng trăm trai làng lặng lẽ, thay phiên nhau đốn gỗ, xóc trụ, đào
đất đắp một con đập to ngoài đầu vàm. Khi con sấu xem xong gánh hát bội thứ ba
ở sâu trong ngọn rạch thì trời cũng vừa ửng sáng, nước đang ròng chỉ còn khoảng
một phần ba sông, con đập cũng vừa hoàn thành.
Con sấu
uể oải bơi ra sông cái sau một đêm trắng xem hát. Nhưng không còn kịp nữa, nó
bị chặn lại bằng con đập khi ra đến đầu vàm. Từ trên bờ, hàng ngàn mũi lao bằng
gốc tầm vông già vạt nhọn, những mũi chĩa đinh ba… nhắm ngay con sấu phóng tới.
Tiếng hò hét vang động… Chàng lực điền giành phần phanh da, xả thịt con sấu.
Rồi từng phần cơ thể con cá sấu trôi đi khắp nơi, chổ cái đầu dạt vào thì gọi
là Đầu Sấu, phần da dạt vào thì gọi là Cái Da, phần răng rơi vãi thì gọi là Cái
Răng...